Niels z'n Buffel Bladzijde

DM'90, nieuwe dieseltrein voor de regio

De volgende tekst is overgenomen uit de brochure:

DM'90, nieuwe dieseltrein voor de regio NS Materieel uitgegeven in januari 1996

De onderstaande tekst is geschreven in 1996! Bepaalde zaken kunnen dus achterhaald zijn.

DM'90, nieuwe dieseltrein voor de regio

DM'90 is het nieuwe moderne dieselmaterieel van de Nederlandse Spoorwegen (NS). Het is een produkt van zorgvuldige afweging tussen functionele behoeften van de klant en technische mogelijkheden, binnen de gestelde financiële kaders. Met als primair doel: de reiziger kwaliteit bieden, in alle opzichten.
NS Materieel Engineering organiseerde met haar kennis en ervaring de totstandkoming van dit nieuwe treinprodukt, in nauw overleg met opdrachtgever en fabrikant.

NS Materieel Engineering: tussen idee en praktijk

De trein moet rijden. Hij moet de reiziger naar de plaats van bestemming brengen, op tijd en met een hoog niveau van comfort. Kostenefficiënt, bedrijfszeker, onderhoudsarm.

Van een trein wordt dus heel wat verwacht. NS Materieel Engineering is gespecialiseerd in het samenbrengen van functionele en technische eisen en mogelijkheden. Het bedrijf heeft veel ervaring met de ontwikkeling van rollend materieel voor spoorweg-, tram- en metrobedrijven. Die ervaring is de garantie voor de beste afweging tussen prijs en prestatie.

Toegevoegde waarde

Vanuit marktconform denken en handelen de realisatie van treinprojecten organiseren. Met alle kennis van zaken die jarenlange betrokkenheid bij het materieel van NS heeft opgeleverd. Met oog voor de nieuwe tijden waarin het spoorwegmanagement zich bevindt. Dát is de toegevoegde waarde van NS Materieel Engineering.

NS Materieel Engineering organiseert het complexe proces van ideevorming, voorstudie, bestek, produktievoorbereiding en ontwerp tot en met constructie, produktie en nazorg. Ongeacht of het om omvangrijke totaalprojecten gaat of om maatwerk in de vorm van deelprojecten. Het bedrijf coördineert, onderzoekt adviseert en produceert de eerste ontwerpen, waarna toeleveranciers vormgeving, technische detaillering en produktie 'op de rails' zetten. NS Materieel Engineering neemt het projectmanagement op de schouders, regelt bouwbegeleiding, nazorg en keuring. Zo komt het beste eindprodukt tot stand.

Zo ook in het geval van DM'90. Een project waarvoor NS Materieel Engineering in maart 1992 het bestek heeft neergelegd. Datum ingebruikname eerste treinstel: februari 1996. Totale aflevering: 53 treinstellen.

Vanuit praktijkbehoeften ontwikkeld

Als specialist in ontwikkeling van rollend materieel kon NS Materieel Engineering al in het vroegste stadium aanschuiven bij de plannenmakers van NS. Er bestond behoefte aan nieuw modern materieel voor niet-geëlektrificeerde baanvkken, zoals Arnhem - Winterswijk, Groningen - Leeuwarden en Arnhem - Roermond. Het nieuwe DM'90 dient (ten behoeve van grotere flexibiliteit) koppelbaar te zijn met bestaand materieel zoals , zo luidde een belangrijke eis. Deze flexibiliteit strekt zich ook uit tot de dagelijkse exploitatie, met name in de spitsuren. DM'90 vangt extra reizigersaanbod op met een uitgekiende trein-indeling en is daarmee een flexibele en comfortabele 'alleskunner' voor trajecten in de regio. Bedrijfszeker, technisch up-to-date, qua inrichting volledig volgens de reizigerswensen van deze tijd.

Voordat cascobouwer Talbot met het eerste staal aan de slag kon en Duewag en Holecaan de afbouw van de eerste nieuwe dieseltrein konden gaan denken, stelden de specialisten van NS Materieel Engineering materieelbestekken op. Het projectteam selecteerde leveranciers, beoordeelde ontwerpen, verzorgde de wettelijke keuring en regelde ook de ingebruikstelling en nazorg, inclusief de technische gegevens en documentatie.

Het DM'90 tweewagentreinstel is de dieselvariant van het bestaande elektrische stoptreinmateriee dat bij NS in gebruik is. Ten opzichte van dat materieel heeft DM'90 tal van vernieuwingen die veel verder gaan dan de markante, dynamisch ogende kop.

Ruimte beter benut	Naar aanleiding van specifieke wensen bij de klant slaagde NS Materieel Engineering erin de ruimte in de trein slim te benutten. Zo is in een open ruimte met behulp van stoelen met opklapbare zittingen en sta-tafels extra flexibiliteit geïntroduceerd om in spitsperioden extra reizigers comfortabel te kunnen vervoeren. De trein is voorbereid voor de installatie van koffie-, frisdrank- en snoepautomaten, die de reis voor de passagiers nog aangenamer kunnen maken.
Comfort verbeterd	Niet alleen zijn de stoelen efficiënt vier-op-een-rij geplaatst ook is de bekleding in stof uitgevoerd in plaats van het in de tweede klasse gebruikelijke kunstleer. De kleurstelling van de stof is vriendelijk en modern in donkerblauw en groen. Jan Cremer tekende voor de kunst in de trein. DM'90 is bovendien een stille trein, onder meer door de toepassing van dubbel glas in de klapvensters boven de ramen. De aandrijflijn wordt afgeschermd met geluiddempende schortplaten. De vloerplaten zijn voorzien van extra dempingsmateriaal om rij- en motorgeuiden in het interieur tot een minimum te beperken.
Milieu	De ontwikkelaars van DM'90 hebben veel aandacht besteed aan milieu-aspecten. Zo kent de trein geen 'vervuilende' oliekachel, maar elektrische verwarmingselementen ten behoeve van voor- en bijverwarming. De emissiewaarden van de dieselmotoren -die tot de zuinigste op de markt behoren- voldoen uiteraard aan de geldende spoorwegnormen (UIC). Bij de bouw van DM'90 worden geen schadelijke stoffen zoals asbest gebruikt; cadmium wordt alleen nog in batterijen gebruikt, de kussens zijn herstoffeerbaar. Voor DM'90 is gebruik gemaakt van verf op waterbasis.

DM'90: technisch op niveau

DM'90 is in alle opzichten een produkt van de jaren '90. De nieuwe trein is technisch volledig op niveau, klaar om tot ver in de volgende eeuw in de behoeften te voorzien van reizigers èn exploitant. Een greep uit de belangrijkste technische kenmerken van DM'90.

De tractie-installatie	DM'90 is uitgerust met een dieselhydraulische tractie-installatie. Deze draagt onder meer zorg voor de aandrijving, met één dieselmotor per rijtuig. De diesemotor is een 6-cilinder lijnmotor van het horizontale type die met een uitlaatgasturbine en inlaatluchtkoeling een vermogen kan leveren van 320 kW bij 2000 omw/min. Via een hydraulische transmissie en twee haakse tandwielkasten op de wielassen wordt één draaistel per rijtuig aangedreven.
Energieverzorging hulpbedrijf	De dieselmotor levert tevens de energie voor het hulpbedrijf. Daartoe drijft iedere dieselmotor via een hydrostatische aandrijving een draaistroomgenerator alsmede de thermostatisch geregelde ventilator van de koelerinstallatie aan. Door het koelwater worden zowel de dieselmotor als de hydrostatische en hydrodynamische installaties gekoeld. De warmte van het koelwater wordt benut voor de verwarming van de rijtuigen. De elektrische installatie voor DM'90 treinstellen bestaat uit een 220/380V-50Hz net, een 24V gelijkspanningsnet en een 110V gelijkspanningsnet. De wisselspanning wordt met behulp van twee, door hydromotoren aangedreven hulpgeneratoren van elk 44kVA opgewekt. Aan dit wisselspanningsnet zijn de hoofdverlichting, alsmede diverse motoren en de verwarmingselementen aangesloten. Bovendien zijn hierop de omzetters aangesloten voor het 24V-net en het 110V-net.
Verwarming en ventilatie	De verwarmingskasten bevinden zich boven de balkons. Hierin zijn de warmtewisselaars geplaatst, die gebruik maken van het verwarmde koelwater van de dieselmotoren. De warme lucht wordt op vloerniveau ingeblazen, de zomerventilatie op plafondniveau. De cabine van de machinist heeft een afzonderlijk regelbaar systeem, met luchtdouches op de stuurtafel.
De draaistellen	De tweewagentreinstellen worden uitgerust met loopdraaistellen onder de cabine en met motordraaistellen aan de zijde van de rijtuigovergang. Ter verhoging van het rijcomfort zijn de draaistellen uitgerust met luchtvering.
Het remsysteem	Het remsysteem kent twee besturingsfuncties, nl: normaalrembedrijf en noodrembedrijf. In normaalrembedrijf wordt de remkracht elektropneumatisch verzorgd door de op alle assen aanwezige schijfremmen. In noodrembedrijf wordt de remkracht eveneens door de schijfrem geleverd, maar door middel van het doorgaand-zelfwerkend-pneumatisch remsysteem aangestuurd. Indien blijkt dat tijdens de gevraagde remkracht de op dat moment beschikbare adhesie wordt overschreden zorgt een antiblokkeer-installatie voor een zo kort mogelijke remweg. Ook voorkomt de installatie dat de wielbanden beschadigd raken. De antiblokkeer-installatie is micro-processor-geregeld.
Het besturings- en diagnosesysteem	Het besturings- en diagnosesysteem van DM'90 bevat ondermeer twee centrale verwerkingseenheden, PLC's (Programmable Logic Controls) per treinstel (in elke cabine een PLC). Deze PLC's communiceren via een treinnetwerk met alle andere centrale verwerkingseenheden in de trein, en via een aan hen toegewezen deel van het treinstelnetwerk met de diverse subsystemen (tractie, rem, deuren, verwarming, laagspanning, enz). Veel van de subsystemen in een treinstel, die centraal door de cabine-PLC's worden bestuurd, zijn voorzien van programmeerbare elektronica. Deze elektronica verzorgt de interne besturing van het subsysteem, maar biedt daarnaast door de beschikbaarheid van veel interne gegevens de mogelijkheid om de technische toestand van het subsysteem te beoordelen (diagnose). De machinist kan op grond van de informatie besluiten door te rijden of te stoppen. Ook storingsmonteurs en werkplaatsmedewerkers kunnen dankzij de electronica defecten sneller lokaliseren en verhelpen. Hiermee is uiteraard de bedrijfszekerheid van DM'90 gediend.

Ontwikkelen is specialistenwerk

DM'90 kwam tot stand dankzij de inzet van tal van specialisten binnen en buiten de organisatie van NS Materieel Engineering. Want het ontwikkelen van een nieuwe trein is specialistenwerk. Werk waaraan altijd een idee vooraf gaat, dat de moeite waard is om besproken en bestudeerd te worden. Neemt u voor een gesprek eens contact op met:

NS Materieel Engineering
Laan van Puntenburg 100
Postbus 2025
3500 HA Utrecht

Enkele technische gegevens

Dienstaanduidingen
Treinstelnummers tweewagen treinstelen NS-rijtuigbakcode Bk NS-rijtuigbakcode ABk NS-motordraaistelcode NS-loopdraaistelcode	3401-3453 131 132 DMf 9126 DLf 9125
Hoofdafmetingen treinstel
Lengte over de automatische koppelingen Grootste breedte rijtuigbak Grootste hoogte rijtuigbak boven spoor Hoogte vloer boven spoor	52340 mm 3200 mm 4142 mm 1160 mm
Massa
Treinstelmassa, leeg Treinstelmassa, overbeladen (5 zitpl./rij)	ca. 95200 kg ca. 120400 kg
Zitplaatscapaciteit
Aantal zitplaatsen 2e klas Aantal klapzittingen Aantal zitplaatsen 1e klas	123 16 12
Prestaties
Maximaal toegestane snelheid Maximale aanzetversnelling Maximale remvertraging Minimum berijdbare boogstraal	140 km/uur 0,6 m/s2 1,2 m/s2 135 m
Motoren
Soort Vermogen	6 cilinder, horizontaal, watergekoeld 320 kW (bij 2000 rpm)
Hydrodynamische transmissie
Koppelomvormer-koppeling microprocessor gestuurd
Draaistellen
Afstand tussen midden draaistellen Radstand motor- en loopdraaistel Spoorbreedte Wieldiameter (nieuw/versleten)	17920 mm 2500 mm 1435 mm 920/840 mm
Elektrische installatie
Vermogen driefasegeneratoren 230/400V-50Hz Vermogen omzetter 24V (Bk/ABk)	44 kW 11/0,6 kW

Productie en ontwerp
NS Design

Uitgave
NS Materieel Engineering
Januari 1996

Deze bladzijde is het laatst gewijzigd op 18 mei 2006